မြန်မာနိုင်ငံတွင် အသေးစားဓါတ်အားစီမံကိန်းဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် ဆန်းသစ်သော ငွေကြေးလက်လှမ်းမှီမှု ထွက်ပေါ်လားရေး

အသေးစားဓါတ်အားစနစ်မီးလင်းရေးလုပ်ငန်းများ အောင်မြင်စေရန် အရေးကြီးသည့် အချက်တစ်ချက်မှာ အသေးစားဓါတ်အားစနစ်လုပ်ငန်းရှင်များ အနေဖြင့် လိုအပ်သည့် ငွေကြေးအရင်းအမြစ်ကို ရရှိအောင် ဆောင်ရွက်ပေးခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ Smart Power Myanmar အနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံအသေးစား ဓါတ်အားစနစ်စီမံကိန်းများ အောင်မြင်အောင်ဆောင်ရွက်နိုင်ရေးအတွက် ပစ္စည်းကိရိယာဝယ်ယူရေးအတွက် ငွေကြေးလက်လှမ်းမီမှု ပံ့ပိုးရေးအစီအစဉ် (Equipment Financing Facility) ၏ အရေးပါမှုကို ကို ဖော်ပြခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံနှင့် အခြားနိုင်ငံများရှိ အသေးစားဓါတ်အားစနစ်လုပ်ငန်းရှင်များကြုံတွေ့နေရသည့် စိန်ခေါ်မှုတစ်ရပ်မှာ ကုန်ကျစရိတ်မြင့်မားမှုနှင့် စီမံကိန်းဆိုင်ရာငွေကြေးနှင့် လုပ်ငန်းအတွက် ကြွေးမြီရရှိနိုင်မှု အကန့်အသတ်များကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ ချေးငွေ ရနိုင်ချေနည်းပါးခြင်းသည် လုပ်ငန်းရှင်များအတွက် အရင်းအနှီးကုန်ကျစရိတ် မြင့်မားစေသောကြောင့် စီမံကိန်းကုန်ကျစရိတ်နှင့် ကျေးလက်ဒေလူထုထံမှ ဓါတ်အားခနှုန်းထားကောက်ခံမှု လည်း မြင့်တက်စေပါတယ်။ ချေးငွေမရရှိခြင်း၏ အကျိုးရလဒ်မှာ လုပ်ငန်းရှငများ၏ လုပ်ငန်းကြီးထွားအောင်ဆောင်ရွက်နိုင်ခြင်းနှင့် အသေးစား ဓါတ်အားစနစ်စီမံကိန်းအသစ်များ ဆောင်ရွက်ရမည့် စွမ်းဆောင်ရည်ကကျဆင်းစေနိုင်ပါတယ်။

၂၀၂၀ အစောပိုင်းကာလအထိ အသေးစားဓါတ်အားစနစ်လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် စီမံကိန်းကြိုတင် ကုန်ကျငွေများကို ကိုယ်တိုင်စိုက်ထုတ်နေရခြင်းကြောင့် ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းနှောင့်နှေးမှု အပြင် ငွေကြေးစီးဆင်းမှုကိုပါ ကန့်သတ်စေသည့်အတွက် လုပ်ငန်းအသစ်တည်ဆောက်ရေးကိုပါ နှောင့်နေးစေ တာကြောင့် လုပ်ငန်းရှင်များအနေနဲ့လဲ မြန်မာနိုင်ငံကျေးလက်ဒေသမှာရှိတဲ့ ၅၀% သော လူဦးရည်အတွက် စိတ်ချရသော စွမ်းအင်အရင်းအမြစ် ပံ့ပိုးပေးနိုင်မှုကို နှောင့်နှေးစေပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ဘဏ်မှ ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် ကျေးလက်ဒေသဖွံ့ဖြိုးတိုးရက်ရေးဦးစီးဌာန နှင့်အတူ အမျိုးသားလျှပ်စစ်စီမံကိန်း (National Electrification Project) ကို ဖော်ဆောင်ပေးသည့် အချိန်မှစပြီး အသေးစားဓါတ်အား စနစ်လုပ်ငန်းရှင်များသည် မ,တည်ရင်းနှီးငွေ အသုံးစရိတ်အတွက် စီမံကိန်းကုန်ကျစရိတ်၏ ၆၀% ကို အထောက်အပံ့ရရှိခဲ့ကြပါတယ်။ အဆိုပါ စီမံကိန်းတွင် လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် စီမံကိန်းကုန်ကျစရိတ်၏ ၂၀% ကို ထည့်ဝင်ရပြီး ကျန် ၂၀% ကို အသေးစားဓါတ်အားစနစ် ဓါတ်အားပေးစက်ရုံ ကို ဆောင်ရွက်မည့် ကျေးရွာမှ အချိုးကျ ထည့်ဝင်ရပါတယ်။ အဆိုပါ အထောက်အပံ့ငွေကြေးကို စီမံကိန်း ပြီးစီးမှု အပေါ်မူတည်ပြီး အချိုးကျ ရရှိခြင်းကြောင့် လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် ကနဦးကုန်ကျစရိတ်ကို ရရှိအောင် ဆောင်ရွက်နေရဆဲဖြစ်ပါတယ်။

၁ ကီလိုဝပ် အတွက် ခန့်မှန်းကုန်ကျစရိတ်မှာ US$ ၄,၀၀၀ ခန့်ရှိပြီး အသေးစားဓါတ်အားစနစ်အများစု၏ ထုတ်လုပ်အားမှာ ၁၀၀ ကီလိုဝပ်ထိရှိသောကြောင့် လုပ်ငန်းရှင်များ၏ ငွေကြေးလိုအပ်သည့် ပမာဏကို ခန့်မှန်းနိုင်ပါတယ်။ NEP စီမံကိန်း၏ ကူညီထောက်ပံ့ငွေပေးအပ်သည့် အစီအစဉ်သည် မြန်မာနိုင်ငံမဟာဓါတ်အားလိုင်းပြင်ပ မီးလင်းရေးကို အုတ်မြစ်ချပေးခဲ့ပြီး များစွာသောလုပ်ငန်းရှင်များသည်လည်း Engie, EDF နှင့် အခြားသော မဟာဗျူဟာမိတ်ဖက်များမှ ရှယ်ယာရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုကို ဆွဲဆောင်နိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။

သို့သော်လည်း အခြားနိုင်ငံများကဲ့သို့ပင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အသေးစားဓါတ်အားစနစ်ဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းများ စီးပွားဖြစ်ရှင်သန်နိုင်မှုကို ရောက်ရှိလေမည်လား၊ စျေးကွက်အလားအလာကို အပြည့်အ၀ ဖြည့်စွက် ပေးနိုင်မည်လား၊ ၎င်းလုပ်ငန်းများ အောင်မြင်အောင်ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် မည်သည့်အကူအညီများ ပေးအပ်ဖို့လိုမလဲ ဆိုသည်မှာ စိန်ခေါ်မှု အဖြစ်ဆက်လက်တည်ရှိနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ (Smart Power Myanmar ၏ Decentralised Energy Market Assessment ကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။)

စီမံကိန်းဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် အသေးစားဓါတ်အားလုပ်ငန်းများ အောင်မြင်စေရေး ကို အထောက်အကူပြုရန်နှင့် စိန်ခေါ်မှုများကို သဘောပေါက်စေရန် ဆောင်ရွက်ထားသည့် ပစ္စည်းကိရိယာဝယ်ယူရေးအတွက် ငွေကြေးလက်လှမ်းမီမှု ပံ့ပိုးရေးအစီအစဉ် (Myanmar Equipment Financing Facility) ကို ပါဝင် လေ့လာနိုင်ပါသည်။ Smart Power Myanmar မှ ဒီဇိုင်းရေးဆွဲပြီး ဇန်နဝါရီလ၊ (၂၀၂၀) တွင် စတင်နိုင်ခဲသည့် MEFF အစီအစဉ်သည် ကျေးလက်ဒေသဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဦးစီးဌာန၊ ပြည်တွင်းကုန်သွယ်ရေးဘဏ်များနဲ့ Smart Power Myanmar တို့အကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သည့် အစီအစဉ်တစ်ရပ်ဖြစ်ပါတယ်။ လအနည်းငယ်အတွင်းမှာပဲ MEFF အစီအစဉ်ဟာဆိုရင် လုပ်ငန်းရှင်များကို ငွေကြေးဆိုင်ရာ လက်လမ်းမှီမှုကို ဖန်တီးပေးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဇန်နဝါရီ မှ ဩဂုတ်လ ၂၀၂၀ ကာလအတွင်းမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၈.၃ သန်းနှင့် ညီမျှသော ချေးငွေ ပမာဏကို လုပ်ငန်းရှင်များမှ ချေးယူနိုင်ခဲ့ပြီး ၎င်းချေးငွေမှတဆင့် ကျေးရွာပေါင်း (၁၀) ရွာရှိ လူဦးရေပေါင်း ၂၅,၀၀၀ ခန့်အပေါ် အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိခဲ့ပါတယ်။

မြန်မာ့ပစ္စည်းကိရိယာဝယ်ယူရေးအတွက် ငွေကြေးလက်လှမ်းမီမှု ပံ့ပိုးရေးအစီအစဉ်

Smart Power Myanmar သည် MEFF အစီအစဉ်ကို ၂၀၁၉ နှောင်းပိုင်းတွင် အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ပြီး ၂၀၂၀ ခုနှစ်အတွင်း NEP ၏ မဟာဓါတ်အားလိုင်းပြင်ပ မီးလင်းရေး အစီအစဉ် အောက်ရှိ လုပ်ငန်းရှင်များမှ အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း (၂၀) အထိ ရရှိရေးကို ရည်ရွယ်ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါတယ်။ ပစ္စည်းကိရိယာဝယ်ယူရေးအတွက် ငွေကြေးလက်လှမ်းမီမှု ပံ့ပိုးရေးအစီအစဉ် အောင်မြင်ခြင်းသည် DRD မီးလင်းရေး (DRD’s Mini-grid team) အဖွဲ့သားများ၏ အကူအညီပေးမှု (အသေးစားဓါတ်အားလုပ်ငန်းများ အထောက်အပံ့ပေးမှု အပြင် MEFF အစီအစဉ်ကို မြင့်တင်ပေးခြင်း၊ ကုန်သွယ်ရေးဘဏ်များအား အသိပေးခြင်း နှင့် နည်းပညာဆိုင်ရာ အကြံဉာဏ်များ ပေးအပ်မှု) များကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။

အသေးစားဓါတ်အားစနစ်လုပ်ငန်းများသည် ဘဏ်များအတွက် ပိုင်ဆိုင်မှုအဆင့်အတန်း (Asset Class) သစ်တစ်ခု ဖြစ်တာကြောင့် Smart Power Myanmar and DRD အနေဖြင့် ဘဏ်များ၏ သက်ဆိုင်ရာဝန်ထမ်းများကို အသေးစားဓါတ်အားစနစ်စီမံကိန်း စျေးကွက်နှင့် စီမံကိန်းစီးပွားရေး အခြေအနေများအတွက် သင်တန်းပေးအပ်ခဲ့ပါတယ်။ အဆိုပါသင်တန်းတွင် ကမ္ဘာ့ဘဏ်၏ အမျိုးသားလျှပ်စစ်မီးစီမံကိန်းအစီအစဉ်၊ အသေးစားဓါတ်အားစနစ်၏ နည်းပညာဆိုင်ရာ ဖွဲ့စည်းပုံများ ၊ မြန်မာနိုင်ငံ မဟာဓါတ်အားလိုင်းပြင်ပ စျေးကွက်အရွယ်အစား နှင့် ချေးငွေနှင့်ဆက်စပ်သည့် ဆုံးရှုံးနိုင်ချေများနှင့် ထိုဆုံးရှုံးနိုင်ချေများကို လျှော့ချရေး နည်းလမ်းများကို ဘဏ်ဝန်ထမ်းများအား မိတ်ဆက်ပေးခဲ့ပါသည်။

“အသေးစားဓါတ်အားလုပ်ငန်းများ အလားအလာအများကြီးရှိတာကို ကျွန်တော်တို့မြင်ပါတယ်။ မြန်မာ့ စွမ်းအင်က ဖွံ့ဖြိုးဖို့အတွက် ပြည်တွင်း ပြည်ပ ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှု တိုးတက်လာအောင်ဆောင်ရွက်ပေးတာကို လည်းကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ (ဒေါ်မီမီကျော်၊ စီမံခန့်ခွဲရေး အလုပ်မှုဆောင်အဖွဲ့ဝင်၊ မြန်မာနိုင်ငံသားများဘဏ်)

ဒီအခြေနေတွေကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသားများဘဏ်သည် ၂၀၂၀ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင် ပုံဖော်ခဲ့သည့် MEFF ကို ပထမဆုံးအသုံးပြုပြီး အသေးစားဓါတ်အားလိုင်းလုပ်ငန်းရှင်များကို ပထမဆုံး ချေးငွေထုတ်ချေးပေးသည့် ဘဏ်ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ထို့နောက်မှာတော့ A ဘဏ်၊ AYA ဘဏ်တို့မှလည်း MEFF အစီအစဉ်တွင် ပါဝင်လာကြပါသည်။

(စီမံခန့်ခွဲရေး အလုပ်အမှုဆောင် အဖွဲ့ဝင် ဒေါ်မီမီကျော် (MCB Bank) မှ Mini-Grid Equipment Loan စတင်မိတ်ဆက်ခြင်း အခမ်းအာနားတွင် မိန့်ခွန်းပြောစဉ် (၂၀၂၀ ခု နှစ် ၊ ဇန်နဝါရီလ)

Mini-Grid Equipment Loan စတင်မိတ်ဆက်ခြင်း အခမ်းအာနား (၂၀၂၀ ခု နှစ် ၊ ဇန်နဝါရီလ) တွင် တွေ့ရသည့် MCB Bank ဥက္ကဌ ဦး တိုးအောင်မြင့် နှင့် Smart Power Myanmar ၏ CEO ဖြစ်သူ Mr. Richard Harrison တို့အား အတူတကွ တွေ့ရစဉ်။

လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် အနာဂါတ်အလားအလာအတွက် အကျိုးသက်ရောက်မှု

ယခုအခါမှာတော့ မြန်မာ့ ပြည်တွင်းဘဏ်များအနေနဲ့ စွမ်းအင်က တိုးတက်စေရန်အတွက် MEFF အစီအစဉ် အပြင် အခြား ချေးငွေ အစီအစဉ်များကိုပါ ပေးအပ်နိုင်ရန် အင်တိုက်အားတိုက် လေ့လာနေပြီဖြစ်ပါတယ်။ လာမယ့်နှစ်တွေမှာတော့ သန်းပေါင်းများစွာသော လူဦးရေများရဲ့ လူနေမှုဘ၀ကို ပြောင်းလဲပေးနိုင်ဖို့အတွက် ဘဏ်များဟာ မဟာဓါတ်အားလိုင်းမှတဆင့်လျှပ်စစ်မီးချိတ်ဆက်ခြင်းလုပ်ငန်းများ​ (last mile connections) နှင့် ရာနှင့်ချီသော အသေးစားဓါတ်အားစနစ်လုပ်ငန်းများ ပေါ်ပေါက်လာစေရေးအတွက် အရေးပါတဲ့ အခန်းကမှာ ပါဝင်လာမှာဖြစ်ပါတယ်။

“ပုံမှန်အားဖြင့်ဘဏ်ချေးငွေ ရရှိဖို့ဆို ကျွန်မတို့အနေနဲ့ အပေါင်ပစ္စည်းထားရှိဖို့လိုပါတယ်။ အပေါင်ပစ္စည်းပေးအပ်ဖို့ဟာ ကျွန်မတို့ လိုအပ်တဲ့ချေးငွေပမာဏကို ရရှိဖို့ခက်ခဲစေပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီ MEFF အစီအစဉ် ကတော့ အပေါင်ပစ္စည်းမလိုပဲ စာချုပ်တန်ဖို့နဲ့သွားထားပါတယ်။ ကျွန်မတို့မှာ စီမံကိန်းဘယ်နှစ်ခုပဲ လုပ်ရမယ်ဆိုတဲ့ ကန့်သတ်ချက်လဲမရှိပါဘူး” ဒေါ်ဘရဏီအောင် ၊ ဦးဆောင်ညွှန်ကြားရေးမှူး၊ တက္ကနိုဟေးလ် ကုမ္ပဏီလီမိတက် (အသေးစားဓါတ်အားစနစ် လုပ်ငန်းရှင်)

MEFF အစီအစဉ်ဟာဆိုရင် အသေးစား ဓါတ်အားစနစ် လုပ်ငန်းရှင်များမှ ရှုပ်ထွေးလှတဲ့ စီမံကိန်းဆိုရာချေးငွေကို ဘဏ်များထံမှ ရရှိလာအောင် အထောက်အပံ့ပေးထားတဲ့ အစီအစဉ်တစ်ရပ်ဖြစ်ပါတယ်။ ဘဏ်များအနေဖြင့် အသေးစားဓါတ်အားစနစ်လုပ်ငန်းသဘောတရားများကို ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်မှုရှိလာစေခြင်း နှင့် ဘဏ်နှင့် အသေးစားဓါတ်အားစနစ်လုပ်ငန်းရှင်များကြား ဆက်ဆံရေးကောင်မွန်အောင် ဆောင်ရွက်ပေးခြင်းမှတဆင့် MEFF အစီအစဉ်တွင် လုပ်ငန်းရှင်များအတွက် လုပ်ငန်းတိုးချဲ့ရတွင်လိုအပ်မည့် ချေးငွေ ရရှိရေးကို အထောက်အပံ့များဖြစ်စေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

လိုအပ်တဲ့ ငွေကြေးအရင်းအမြစ် နှင့် စီမံကိန်းချေးငွေရရှိခြင်းဟာ မြန်မာနိုင်ငံတစ်၀ှမ်းရှိ ထောင်ပေါင်းများစွာသော ကျေးလက်နေပြည်သူလူထု လျှပ်စစ်မီးရရှိရေးကို ဆောင်ရွက်နေကြတဲ့ စွမ်းအင်က အတွက် အားတစ်ခု ဖြစ်စေပါတယ်။ အရင်က ဆို လုပ်ငန်းရှင်တွေက လုပ်ငန်းတိုးချဲ့ဖို့အတွက် ငွေကြေးစီးဆင်းမှု အနေအထားကို ချင့်ချိန်နေရပေမယ့် အခုလိုချေးငွေရရှိလာတဲ့အတွက် စီမံကိန်းတွေကို အလျင်အမြန်တိုးချဲ့ လာနိုင်ကြပါပြီ။ (ဦးမောင်ဝင်း၊ ဒု-ညွှန်ချုပ်၊ ကျေးလက်ဒေသဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဦးစီးဌာန)

ပစ္စည်းကိရိယာဝယ်ယူရေးအတွက် ငွေကြေးလက်လှမ်းမီမှု ပံ့ပိုးရေးအစီအစဉ် ဟာဆိုရင် မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးလျှပ်စစ်မီးရရှိရေးဆိုင်ရာ ပြသနာအားလုံးကို ဖြေရှင်းမပေးနိုင်ပါဘူး။ မဟာဓါတ်အားလိုင်းပြင်ပ မီးလင်းရေးပိုင်းမှာဆိုရင် အသေးစားဓါတ်အားစနစ်ကို လိုအပ်တဲ့ အရွယ်အစား မှန်ကန်အောင် သတ်မှတ်နိုင်ရေးအတွက် အစီအစဉ်တွေ ရေးဆွဲဖို့လိုအပ်နေပါသေးတယ်။ ကောင်းမွန်သောစီမံကိန်းရေးဆွဲခြင်း ဆိုင်ရာလုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ ဖော်ဆောင်နိုင်ခြင်းသည် စွမ်းအင်အသုံးချ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများအတွက် လုံလောက်သည့် စွမ်းအင်ထုတ်လုပ်မှုကို သေချာစေတဲ့အတွက် ဓါတ်းအားရုံမှထွက်သည့် စွမ်းအင်သုံးစွဲမှုကို မြင့်တက်စေရုံသာမက လုံးက အမြတ်အစွန်းရရှိရေးကိုပါ အထောက်အကူဖြစ်ပါတယ်။

DRD၏ ထောက်ပံ့ငွေအစီအစဉ်အောက်မှ လုပ်ငန်းများရွေးချယ်ခြင်းနှင့် လုပ်ငန်း များမှလည်း ပစ္စည်းကိရိယာများ ၀ယ်ခြင်းများအတွက် ဝယ်ယူရေးလုပ်ငန်းစဉ်များတိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်ဖို့လဲ လိုအပ်ပါတယ်။ မဟာဓါတ်အားလိုင်းကမှာဆိုရင်လဲ နည်းဥပဒေဆိုင်ရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး၊ ဖြေလျော့ရေး နှင့် အရင်းအနှီးဆိုင်ရာ အရင်းအမြစ်အသစ်များရရှိရန် လိုအပ်ပါတယ်။ စီမံကိန်းကုန်ကျစရိတ်နှင့် စကေးလျော့ချခြင်း အားဖြင့် ပစ္စည်းကိရိယာဝယ်ယူရေးအတွက် ငွေကြေးလက်လှမ်းမီမှု ပံ့ပိုးရေးအစီအစဉ် သည် လျှပ်စစ်မီးရရှိခြင်းမှတဆင့် ပြောင်းလဲလာမည့် သန်းပေါင်းများစွာသော လူဦးရေများ လျှပ်စစ်မီးရရှိရေးအတွက် အရေးကြီးတဲ့ အခန်းကမှာ ပါဝင်လျှက်ရှိပါတယ်။